Zmiana paradygmatu myślenia i stworzenie rekomendacji dotyczących zarządzania lasami. Taki jest cel „Ogólnopolskiej Narady o Lasach”.

Ogólnopolska Narada o Lasach ma być w założeniu cyklem spotkań, których celem będzie wypracowanie kierunkowych wytycznych oraz rekomendacji dla Ministerstwa Klimatu i Środowiska dotyczących transformacji modelu gospodarki leśnej. Pierwsze odbyło się w dniach 22-23 kwietnia 2024 r. w siedzibie Instytutu Wzornictwa Przemysłowego.

Jak mówiła minister klimatu i środowiska, Paulina Hennig-Kloska, podczas swojego wystąpienia otwierającego, ONoL jest realizacją rządowych zapowiedzi szerokiego dialogu społecznego w sprawie polskich lasów. Brak komunikacji i odgórne decyzje w poprzednich latach wyrządziły według niej „więcej szkody niż kornik drukarz”. Głównym odpowiedzialnym będzie wiceminister Mikołaj Dorożała, który przyznał w swojej prezentacji, że chce bardziej włączyć w proces decyzyjny społeczeństwo obywatelskie.

Deklarowanymi celami ONoL są zapewnienie trwałej ochrony najcenniejszych ekosystemów leśnych; wypracowanie i wdrożenie systemowych rozwiązań, akceptowanych przez wszystkie zainteresowane strony; połączenie procesu wyznaczania obszarów wyłączonych z pozyskania z procesem wdrażania Europejskiej Strategii na rzecz Różnorodności Biologicznej do 2030 r.; wypracowanie kryteriów wyboru obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych i społecznych;a także wypracowanie kierunkowych zasad prowadzenia gospodarki leśnej na obszarach o szczególnych walorach społecznych i przyrodniczych oraz wypracowanie modelu zarządzania tymi terenami przez Lasy Państwowe z udziałem społeczeństwa.

Tematami dyskusji i prezentacji podczas pierwszego spotkania były:

• kryteria wyboru obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych i społecznych;
• organizacja procesu wyznaczania obszarów o szczególnych walorach;
• kierunkowe zasady prowadzenia i monitorowania gospodarki leśnej na obszarach o szczególnych walorach, jak również zapewnienie udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz podział odpowiedzialności;
• identyfikacja zagrożeń oraz potencjalnych skutków ekonomicznych i gospodarczych, niezbędne działania ograniczające negatywne skutki oraz działania osłonowe;
• niezbędne działania gwarantujące trwałość rozwiązań, przede wszystkim zmiany legislacyjne, założenia dotyczące systemu finansowania działań ochronnych oraz działań wzmacniających funkcje społeczne;
• organizacja i harmonogram wdrażania działań na rzecz wzmocnienia ochrony obszarów o szczególnych walorach oraz wskazanie ewentualnych priorytetowych potrzeb ochronnych wymagających szybkiego procedowania lub tymczasowego zabezpieczenia kluczowych obszarów.

Ze społecznego punktu widzenia, ciekawym punktem pierwszego dnia było wystąpienie Jerzego Fijasa, Zastępcy Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych, który przyznał, że w ostatnich latach instytucja ta stała się upolityczniona i straciła społeczne zaufanie. Zapowiedziano zupełnie inną politykę informacyjną oraz zarządczą w Lasach Państwowych.

Warte jest podkreślenia, że mimo omawiania głównie walorów przyrodniczych i środowiskowych lasów oraz potrzeby ochrony zasobów leśnych, prelegenci nie zapominali o przemysłowej roli pozyskiwanego z nich drewna. Wręcz odwrotnie – kilkukrotnie podkreślono, że drewno, przy odpowiednim zarządzaniu, jest dosyć powszechnym, ekologicznym i odnawialnym surowcem, dlatego branże biznesowe związane z tą gałęzią muszą być uwzględnione w politykach leśnych.

W drugim dniu spotkania uczestnicy zostali zorganizowani w sześć stolików tematycznych, które miały przygotować rekomendacje przekazane następnie przedstawicielom Ministerstwa.

W Ogólnopolskiej Naradzie o Lasach uczestniczy w zasadzie całe środowisko związane z lasami – leśnicy, przyrodnicy, naukowcy, organizacje pozarządowe, a także biznes drzewny. Do uczestnictwa zostali zaproszeni także przedstawiciele strony samorządowej, w tym Związek Powiatów Polskich.

Ministerstwo Klimatu zapowiedziało przygotowanie podsumowania Ogólnopolskiej Narady o Lasach, które pozwoli na przygotowanie dalszych działań związanych ze zmianami w sposobie zarządzania lasami i ich ochroną. Jednym z pierwszych efektów jest ogólna zgoda na zwiększenie w Polsce liczby rezerwatów.